Phát biểu tại buổi làm việc với Bộ Nông nghiệp&PTNT về tái cơ cấu nông nghiệp sáng 25/8/2016, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng nhấn mạnh yêu cầu tái cơ cấu nông nghiệp phải gắn với thị trường. Người nông dân không chỉ làm ra những gì họ có thể, mà là làm ra những gì thị trường yêu cầu.

Theo Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng, những kết quả đạt được trong 3 năm qua là rất quan trọng khi nông nghiệp chính là lĩnh vực duy trì được sự phát triển và tăng trưởng khá ổn định. Tốc độ giá trị sản xuất toàn ngành tăng trung bình 3,41%/năm. Tổng kim ngạch xuất khẩu toàn ngành tăng mạnh, giai đoạn 2013-2015 đạt 88,3 tỷ USD. Theo thống kê, thu nhập bình quân hộ nông dân tăng từ 73,2 triệu đồng năm 2012 lên 97 triệu đồng năm 2015. Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp&PTNT Lê Quốc Doanh cho rằng, chất lượng tăng trưởng tiếp tục được cải thiện, tỷ trọng giá trị gia tăng trong tổng giá trị sản xuất ngành đã tăng từ 57% năm 2010 lên 64% năm 2012 và 67,8% năm 2014. Những kết quả trên đã góp phần nâng cao thu nhập và đời sống của nông dân.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, quá trình thực hiện tái cơ cấu nông nghiệp còn bộc lộ nhiều hạn chế. Đó là chưa tạo được chuyển biến rõ rệt, tăng trưởng của ngành chưa vững chắc (quý I/2016 tăng trưởng âm). Việc triển khai chưa được đồng bộ, đồng đều, còn nhiều địa phương triển khai chậm. Đáng chú ý, kinh tế hộ nhỏ lẻ vẫn chiếm tỷ trọng cao và đang ngày càng bộc lộ những hạn chế, yếu kém cản trở quá trình CNH - HĐH nông nghiệp. Đặc biệt, năng suất, chất lượng một số loại nông sản còn thấp, chi phí sản xuất cao, khả năng cạnh tranh thấp. Việc đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm còn nhiều bất cập. Tình trạng buôn bán vật tư giả, kém chất lượng, lạm dụng thuốc trừ sâu, sử dụng chất cấm trong sản xuất vẫn diễn ra phức tạp

Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nhắc lại 3 thách thức lớn mà ngành nông nghiệp đang đối mặt: Quy mô sản xuất nhỏ lẻ (bình quân 0,3 ha/hộ nông dân); biến đổi khí hậu ngày càng khốc liệt; hội nhập sâu rộng trước những biến động khó lường của thế giới. Bộ trưởng nêu rõ các hạn chế đang là lực cản: Năng lực sản xuất cạnh tranh chưa cao; chuỗi giá trị còn ngắn. Các mặt hàng chủ lực xuất khẩu bấp bênh. Có những thị trường bị đe dọa, ngay cả thủy sản sáng sủa thế nhưng vẫn bấp bênh. Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường đề nghị phải thiết kế khung chính sách nhằm đáp ứng ba trụ cột để hối thúc tái cơ cấu chuyển động mạnh mẽ là: (i) chọn 10 sản phẩm quốc gia có lợi thế để chiếm lĩnh thị trường bền vững. (ii) hình thành sản phẩm cấp tỉnh đặc thù như vải thiều Lục Ngạn, nhãn lồng Hưng Yên có tính đến thị trường nội địa và xuất khẩu. Sản phẩm địa phương nhưng xây dựng thị trường tại chỗ, xuất bán sang địa phương khác và xuất khẩu. Hình thành mỗi làng một sản phẩm như Quảng Ninh. (iii) tổ chức sản xuất thì coi doanh nghiệp đóng vai trò trụ cột. Sản phẩm quốc gia thì chính sách tập trung ưu tiên cho doanh nghiệp lớn. Còn sản phẩm địa phương thì chính sách tập trung cho doanh nghiệp vừa và nhỏ. Khuyến khích quy mô hộ liên kết HTX để tạo chuỗi sản xuất. Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng đề nghị ngành nông nghiệp cần tập trung triển khai thực hiện một số giải pháp cả trước mắt và lâu dài: (i) cần rà soát lại quy hoạch, lập các kế hoạch, lộ trình thực hiện cụ thể dựa trên nguồn lực hiện có, khả năng huy động thêm từ xã hội và hỗ trợ của ngân sách. (ii) phát triển HTX và tăng cường liên kết (doanh nghiệp với doanh nghiệp; doanh nghiệp với nông dân, các vùng kinh tế..); (iii) mở rộng và phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm; (iv) ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp, đổi mới phương thức đầu tư cho khoa học-công nghệ. Kết luận buổi làm việc, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng ghi nhận kết quả và đánh giá cao nỗ lực toàn ngành nông nghiệp trong thực hiện tái cơ cấu thời gian qua. Phó Thủ tướng lưu ý, trong bối cảnh nền kinh tế hội nhập ngày càng sâu rộng hiện nay nông nghiệp là mặt trận đặc biệt quan trọng trong phát triển kinh tế. Phó Thủ tướng chỉ rõ, tái cơ cấu ngành nông nghiệp phải gắn với phát triển và yêu cầu của thị trường; các Đề án và kế hoạch phải gắn với ứng phó biến đổi khí hậu, gắn với phát triển kinh tế ngành nghề ở nông thôn và bảo vệ tài nguyên môi trường. Đặc biệt trong quá trình triển khai không vội vàng, tránh tình trạng hình thức và phong trào. Tái cơ cấu phải đi đôi với mô hình tăng trưởng hợp lý, từ mô hình tăng trưởng chủ yếu dựa vào tài nguyên, nguồn nhân lực phải chuyển sang mô hình phát triển kinh tế theo chiều sâu, ứng dụng khoa học công nghệ cao, với nguồn nhân lực chất lượng cao từ đó nâng cao năng suất chất lượng, giá trị nông sản qua đó nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế.