Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Quốc Doanh và bà Rana Flower Trưởng đại diện FAO Việt Nam tại Lễ khai mạc

Sáng 15/6, Đối thoại quốc gia lần thứ nhất về Hệ thống lương thực thực phẩm Việt Nam được tổ chức tại Hà Nội, hướng tới mục tiêu minh bạch, trách nhiệm và bền vững.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN & PTNT) phối hợp với đại diện các Bộ: Ngoại giao, Y tế, Tài nguyên và Môi trường, Công Thương, Kế hoạch và Đầu tư và Liên Hợp quốc (LHQ) tại Việt Nam cùng các đối tác quốc tế, các viện nghiên cứu, trường đại học, các doanh nghiệp, hiệp hội và các bên có liên quan, tổ chức Đối thoại quốc gia lần thứ nhất tại Hà Nội về Hệ thống lương thực thực phẩm Việt Nam, hướng tới mục tiêu minh bạch, trách nhiệm và bền vững.

Đối thoại này là sự kiện quan trọng nhằm chuẩn bị cho Việt Nam tham gia Hội nghị thượng đỉnh về hệ thống lương thực thực phẩm (LTTP) của Liên Hợp quốc (LHQ) diễn ra vào tháng 9/2021. Trước thềm Hội nghị thượng đỉnh LHQ, các quốc gia thành viên hưởng ứng tổ chức các cuộc đối thoại cấp quốc gia và khu vực nhằm định hướng hành động, xây dựng lộ trình để phát triển hệ thống LTTP của các quốc gia theo hướng bền vững trong bối cảnh “bình thường mới”.

Đối thoại quốc gia lần thứ nhất tập trung thảo luận 2 nội dung chính gồm: Thực trạng và các vấn đề cần giải quyết trong hệ thống LTTP của Việt Nam; Các cơ hội, giải pháp và các hành động để chuyển đổi Hệ thống LTTP theo hướng minh bạch - trách nhiệm - bền vững đến năm 2030.

Phát biểu khai mạc đối thoại, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Quốc Doanh cho biết, đại dịch Covid-19 đã và đang gây thiệt hại nặng nề đến sức khỏe, kinh tế, an sinh, xã hội ở quy mô toàn cầu. Chuỗi cung ứng bị gián đoạn, sản xuất lương thực, an ninh lương thực bị ảnh hưởng. Đời sống của người nông dân, nông thôn, những người nghèo và đặc biệt là những đối tượng yếu thế đang bị tác động lớn nhất do tình hình dịch bệnh và suy thoái kinh tế. Trong khi đó, tài nguyên cho sản xuất nông nghiệp ngày càng khan hiếm hơn. Đặc biệt là tác động của biến đổi khí hậu ngày càng gay gắt là những thách thức lớn để đảm bảo an ninh lương thực, an ninh dinh dưỡng trong 7,9 tỷ dân toàn thế giới.

Nông nghiệp Việt Nam có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc đảm bảo an ninh LTTP, ổn định kinh tế - xã hội cho hơn 60% dân số sống ở khu vực nông thôn và đóng góp 14,85% vào GDP của quốc gia. Mặc dù bị tác động của dịch Covid-19 và biến đổi khí hậu, thiên tai… nhưng nông nghiệp Việt Nam vẫn duy trì mức tăng trưởng dương, đạt 2,68% trong năm 2020. Ngoài ra, còn đảm bảo vững chắc an ninh LTTP cho gần 100 triệu dân. Bên cạnh đó, kim ngạch xuất khẩu nông sản vẫn đạt 41, 53 tỷ USD, tăng 3,3% so với năm 2019. Tính riêng 5 tháng đầu năm 2021, xuất khẩu nông sản của Việt Nam đã đạt 22,83 tỷ USD.

Việt Nam rất hoan nghênh và đánh giá cao lời kêu gọi của Tổng Thư ký LHQ tổ chức Hội nghị thượng đỉnh về hệ thống LTTP 2021. Từ đó giúp định hướng cho hệ thống LTTP và chung tay hành động để đạt mục tiêu phát triển bền vững vào năm 2030.

Hưởng ứng lời kêu gọi của Tổng thư ký LHQ, Việt Nam sẽ làm tốt hơn, hiệu quả hơn các chương trình hành động đã ban hành của từng lĩnh vực trong công tác xóa đói, giảm nghèo, đảm bảo an ninh lương thực và dinh dưỡng ở vùng nông thôn. Đặc biệt là tại các vùng xa xôi, hẻo lánh, vùng dân tộc thiểu số và nhóm dễ bị tổn thương như phụ nữ, trẻ em.

Bên cạnh đó, sáng kiến cùng hỗ trợ, thúc đẩy hệ thống LTTP thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu, phát triển bền vững, đảm bảo an ninh lương thực, dinh dưỡng không chỉ gần 100 triệu người dân Việt Nam mà còn trở thành nhà cung cấp LTTP minh bạch, có trách nhiệm và bền vững cho toàn cầu.

Bà Rana Flower, Trưởng đại diện Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF), Trưởng đại diện lâm thời Tổ chức Nông lương LHQ (FAO) tại Việt Nam cho rằng, nhiều năm qua, chúng ta đã làm quen với thuật ngữ “hệ thống lương thực, thực phẩm”, thuật ngữ này liên quan đến rất nhiều lĩnh vực như trồng trọt, chăn nuôi, sản xuất sản phẩm, tiêu dùng, liên quan đến nhiều người như nông dân, bán hàng, tiêu dùng…

“Khi hệ thống này vận hành tốt, nó sẽ giúp chúng ta xích lại gần nhau hơn và nếu nó bất ổn thì có thể đe dọa đến mọi lĩnh vực như giáo dục, y tế, kinh tế cũng như hòa bình, an ninh. Có thể thấy, qua mỗi đợt khủng hoảng những người nghèo, yếu thế lại phải gánh chịu những tác động tiêu cực nhất”, bà Rana Flower nhấn mạnh.

Tiếp theo, ông Đào Thế Anh, Phó Giám đốc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam làm rõ hơn về đối thoại này: tháng 9 tới sẽ có đối thoại thượng đỉnh cấp toàn cầu về hệ thống thực phẩm và hướng tới bền vững để thực hiện 17 mục tiêu phát triển bền vững vào năm 2030. Việt Nam nằm trong số hơn 100 nước đang ký tham gia thảo luận đối thoại ở cấp toàn cầu. Nông nghiệp của Việt Nam phát triển khá ổn định trong thời gian qua, kể cả sản xuất và xuất khẩu trong bối cảnh dịch Covid-19. Tuy nhiên, một số yếu tố đầu ra của hệ thống thực phẩm vẫn chưa thực sự đạt được tính bền vững.

“Đặc biệt là về mặt dinh dưỡng và sức khỏe thì tỷ lệ suy dinh dưỡng còn cao, nhất là ở những vùng sâu, vùng xa. Một số vùng xuất khẩu nông sản như Tây Nguyên và một số tỉnh miền núi phía Bắc nhưng tỷ lệ suy dinh dưỡng vẫn còn cao. Hay ngay trong sản xuất thì có nhiều yếu tố chưa thực sự bền vững như việc sử dụng hóa chất, thoái hoá đất, ô nhiễm môi trường nước, thoái hóa tài nguyên rừng và đa dạng sinh học… đó là những yếu tố cần khắc phục để đạt được mục tiêu bền vững trong tương lai”, ông Đào Thế Anh phân tích.

Do đó, Việt Nam cần có những hành động cụ thể để thúc đẩy hợp tác, sử dụng hiệu quả các nguồn lực để bảo đảm an ninh lương thực, dinh dưỡng và an toàn thực phẩm, không chỉ cho gần 100 triệu người dân Việt Nam mà còn trở thành nhà cung ứng LTTP minh bạch, trách nhiệm và bền vững cho toàn cầu.

Để chuẩn bị cho sự kiện này, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ thay mặt Chính phủ tổ chức 2 đối thoại quốc gia và 3 đối thoại cấp vùng từ 15/6 – 15/7 theo hình thức trực tuyến. Chủ đề xuyên suốt trong chuỗi đối thoại nhằm hướng tới việc xây dựng Hệ thống lương thực thực phẩm Việt Nam: minh bạch - trách nhiệm - bền vững.

Đối thoại quốc gia lần thứ nhất của Việt Nam đã thu hút sự tham gia trên 150 đại biểu là đại diện của các Bộ, ban, ngành, viện nghiên cứu, hiệp hội, các tổ chức xã hội dân sự, các đối tác, đại diện khu vực tư nhân, hội nông dân tại Việt Nam.